رسوایی‌های واتیکان و مصونیت پاپ

اعتدال: مساله رسوایی‌های اخلاقی و مالی واتیکان و کلیسای کاتولیک در سال‌های اخیر به یکی از سوژه‌های مورد توجه رسانه‌ها تبدیل شده است.
 
به گزارش فارس، مساله رسوایی‌های متعدد اخلاقی و مالی واتیکان و کلیسای کاتولیک در سال‌های اخیر به یکی از سوژه‌های مورد توجه رسانه‌ها تبدیل شده است. در این راستا مساله افشای اسناد و مدارک واتیکان تبدیل به یک موضوع جنجالی شده و رسوایی افشای این اطلاعات که به "واتی لیکس" مشهور شده، خشم پاپ بندیکت شانزدهم را برانگیخته است. در این اسناد و مدارک به موارد فساد، سوء مدیریت و جنگ قدرت در عالی‌ترین سطوح در واتیکان اشاره شده است. واتیکان در حال حاضر با مشکلات مربوط به فاش شدن صدها مورد از اسناد مربوط به فساد اخلاقی، مناقشات داخلی سیاسی و نزاع بر سر کسب قدرت در میان بالاترین سطوح ریاست در این نهاد مواجه شده است. در این راستا منشی مخصوص پاپ نیز اخیرا کتابی منتشر کرده و در آن از سوء استفاده‌های مختلفی در زمینه‌های مالی و اخلاقی خبر داده است.

در این میان پرونده‌های مرتبط با آزار جنسی کودکان توسط کشیشان کاتولیک تاکنون هزینه‌های فوق العاده زیادی برای کلیسای کاتولیک در کشورهای غربی و به ویژه آمریکا در بر داشته تا جایی که برخی از قلمروهای اسقفی در آمریکا را به ورشکستگی کشانده است. این در حالی است که وکلای قربانیان سوء استفاده جنسی توسط کشیش‌ها که بیشتر شامل کودکان می‌شوند از پاپ بندیکت شانزدهم به خاطر پنهان کردن این مساله شکایت کرده‌اند. بدین لحاظ این وکلا خواهان حضور پاپ بندیکت شانزدهم در دادگاه و اعتراف وی به بی توجهی واتیکان نسبت به این موضوع هستند. با این همه واتیکان موضعی منفی در این زمینه اتخاذ کرده است. در این راستا یک مقام رسمی واتیکان اعلام کرد، نمی‌توان پاپ بندیکت شانزدهم را برای دفاع از خود به دادگاه کشاند رئیس دادگاه واتیکان در این باره گفت که پاپ در هیچ دادگاهی حاضر نخواهد شد زیرا وی به عنوان رئیس یک کشور، از مصونیت برخوردار است. رئیس دادگاه واتیکان در مصاحبه با یک روزنامه ایتالیایی افزود که پاپ مطمئنا رئیس یک کشور است و مانند تمامی سران کشورها از مصونیت قضایی مشابه برخوردار است، زیرا بیش از 170 کشور از جمله آمریکا دارای روابط دیپلماتیک با واتیکان هستند. این کشورها واتیکان را به عنوان یک کشور مستقل و پاپ را به عنوان رئیس مستقل آن به رسمیت می‌شناسند.

مسئله مصونیت پاپ از محاکمه در حالی مطرح می‌شود که مجازات زندان انتظار پائولو گابریله خدمتکار مخصوص پاپ را می‌کشد و وی با حکم دادگاه واتیکان به زندان محکوم شده است. دادگاه رسیدگی به پرونده افشای اسناد محرمانه کلیسای واتیکان نهایتا به محکومیت وی رای داد. این دادگاه گابریله را به 18 ماه حبس محکوم کرده است. وی علاوه بر حبس، به پرداخت هزینه برپایی دادگاه نیز محکوم شده است. پائولو گابریله‌ 46 ساله ‌که بیش از یک هزار نامه، فکس و متون مختلف را در آپارتمانش مخفی کرده بود، این اسناد را به برخی از خبرنگاران منتقل می‌کرده است. این نخستین محاکمه علنی در واتیکان بود.

پائولو گابریله در جلسات قبلی این دادگاه نیز هنگامی که به دزدیدن این اسناد اعتراف می‌کرد، تأکید کرده بود هدفش از این کار صرفا افشای شر و فساد در واتیکان بوده است. وی گفت: من بر این عقیده بودم که اگر این فسادها را افشا کنم، در حقیقت به کلیسای واتیکان و پاکسازی آن از عناصر فاسد کمک قابل توجهی خواهم کرد. گابریله متهم شده بود که  از اختیارات خود برای دستیابی به اطلاعات محرمانه و انتشار آن در رسانه‌ها سوءاستفاده کرده است. او در ماه می (اردیبهشت) و پس از آن بازداشت شد که در آپارتمانش اسناد محرمانه کلیسای واتیکان کشف شد. گابریله که خود را نماینده‌ای از جانب روح‌القدس می‌داند، چند سال خدمتکار معتمد پاپ بوده و گفته است این اقدام را به امید جلوگیری از بروز فساد در کلیسا انجام داده است.

اسناد محرمانه‌ای که این شخص از واتیکان خارج کرد، نشان می‌دهد که سران عالی‌رتبه واتیکان درگیر فساد مالی و نزاع‌های داخلی هستند. اخیرا کتابی نیز بر اساس همین اسناد منتشر شده که از ابعاد گسترده فساد مالی و منازعات سران واتیکان برای رسیدن به قدرت، پرده برداشته است.

مسئله مهم این است که با وجود محاکمه خدمتکار مخصوص پاپ، واتیکان ادعا می‌کند که پاپ به هیچ دادگاهی پاسخگو نیست. در حالی که حتی روسای کشورها پس از پایان دوره زمامداری شان اگر مرتکب جرمی شده باشند تحت تعقیب قضایی قرار می‌گیرند. با توجه به اینکه پاپ بندیکت شانزدهم تا پایان عمرش در صورتی که عزل نشود، در سمت پاپی باقی خواهد ماند، پرسش مطرح این است که در صورت وارد آمدن اتهامی علیه وی مانند تلاش برای سرپوش نهادن بر مفاسد کلیسای کاتولیک و واتیکان، چه مرجعی صلاحیت رسیدگی به اتهامات وارده بر وی را خواهد داشت؟ ظاهرا واتیکان برای پاپ مصونیت حقوقی و جزایی ابدی قائل است. در حالی که این مسئله حتی با موازین حقوقی غربی نیز ناسازگار است.

واقعیت این است که واتیکان و کلیسای کاتولیک درگیر مسائل زیادی به ویژه از جنبه‌های اخلاقی و مالی و نیز جنگ قدرت بین صاحب منصبان است. مساله عدم اجازه ازدواج کشیش‌ها در مذهب کاتولیک باعث شده تا انواع مفاسد اخلاقی در بین آنها شیوع داشته باشد که مهمترین آنها همجنس بازی و سوء استفاده جنسی از کودکان است. این مساله محدود به کشور خاصی نبوده و موارد متعددی ازآن در آمریکا، آلمان، ایرلند و بسیاری از دیگر کشورهای مسیحی نشین رخ داده است.

از سوی دیگر مساله فساد مالی و زد و بندهای سیاسی در واتیکان نیز از جمله معضلات و دشواری‌های آن محسوب می‌شود. در کنار این‌ها، سخنان و مواضع ناسنجیده پاپ و واتیکان در موارد بسیار موجب شده تا ارزش و اعتبار آن نیز در سطح بین‌المللی و نیز در بین کشورهای مسیحی دچار خدشه شود.

مسئله دیگری که در مورد پاپ مطرح می‌شود این است که عملا در جهان مسیحیت به ویژه در کشورهای کاتولیک مقام و موقعیت پاپ به گونه‌ای است که توهین و تمسخر وی با برخورد قضایی مواجه می‌شود و چه بسا اساسا در این کشورها کسی جرات جسارت به پاپ را ندارد. در این راستا اخیرا دادگاهی در آلمان ماهنامه‌ای موسوم به "تایتانیک" که اقدام به چاپ تصاویر طنزگونه از پاپ بندیکت شانزدهم کرده بود را محکوم کرد. این مسئله در واقع  نشان دهنده حساسیت دولت‌های غربی به توهین به مسیحیت و واتیکان است. با این که این دولت‌ها خود را دولت‌هایی سکولار و غیروابسته به دین خاصی معرفی می‌کنند، اما عملکرد آنها در این زمینه کاملا تناقض آمیز است. از یک سو این دولت‌ها امکان انجام هرگونه توهین و جسارت به مقدسات اسلامی را می‌دهند و رسانه‌های غربی اعم از نشریات، شبکه‌های رادیو-تلویزیونی و صنعت سینما در این کشورها انواع تبلیغات ضداسلامی را انجام داده و تصویری غیرواقعی از اسلام و مسلمانان ارائه می‌دهند و در مقابل اعتراضات مسلمانان در این کشورها و نیز در کشورهای اسلامی با استناد به آزادی بیان و آزادی رسانه‌ها از هرگونه برخوردی با آنها خودداری می‌کنند که نمونه آشکار آن عدم برخورد آمریکا با مساله ساخت و انتشار فیلم ضد اسلامی "معصومیت مسلمانان" و همچنین سوزندان قرآن کریم توسط تری جونز کشیش آمریکایی است. در مقابل شاهد آن هستیم که توهین به مقدسات مسیحیت از سوی این دولت‌ها و به ویژه قوه قضائیه آنها بی‌پاسخ نمانده است. نمونه آن توقیف فیلم "آخرین وسوسه مسیح" و نیز اقدام اخیر دادگاه آلمان در محکومیت ماهنامه‌ای است که به پاپ توهین کرده بود.