اعتدال: دی ماه پارسال بود که ماموریت ستاد بسیج اقتصادی، نهاد توزیع‌کننده کوپن در کشور، پایان یافت. اما شاکله آن باقی ماند؛ شاکله‌یی که به نظر می‌آید دوباره باید فعال شود، زیرا روز گذشته یکی از روزنامه‌های صبح به نقل از احمد توکلی برای مقابله با مشکلات کنونی اقتصادی از سیاست جدید اقتصادی سخن گفت؛ سیاست‌هایی که شامل احیای نظام کوپنی و سهمیه‌بندی برخی کالاهای مورد نیاز مردم است.
به گزارش اعتماد، فی‌الواقع، پیش از این نیز برخی مسوولان اقتصادی کشور از احیای نظام کوپنی سخن گفته بودند. اما این‌بار سخنان احمد توکلی در این خصوص نشان می‌دهد که «واقعا» نظام کوپنی در راه است. نظام کوپنی در کشور بعد از جنگ تحمیلی عراق علیه ایران اجرایی شد. در آن دهه اقتصاد ایران به دلایل جنگی توان تولید خود را از دست داده بود و دولت وقت برای اداره امور کشور ستاد بسیج اقتصادی کشور را راه‌اندازی کرد.
وظیفه این ستاد توزیع دفترچه ارزاق و نیز توزیع کوپن بود. هر خانواده می‌بایست یک دفترچه‌یی که نام سرپرست خانوار به اضافه اسامی افراد خانواده تحت پوشش در آن درج شده بود می‌داشت تا بتواند از نظام کوپنی و سهمیه‌بندی کالا استفاده کند.
نظام کوپنی ارزاق شامل 10 قلم کالای اساسی بود که تا اواسط دهه 1370 توزیع می‌شد. برنج، گوشت قرمز، مرغ، روغن، و پنیر از عمده‌ترین کالاهایی بودند که توزیع آنها از طریق کوپن بود. اگر بر این موارد بنزین هم اضافه کنیم می‌توانیم پی ببریم که اقتصاد کوپنی در کشور تقریبا تمام کالاهای مورد نیاز یک خانواده را در برمی‌گرفت. کوپن‌های مرحله اول تا هشتم، از ابتدای توزیع کوپن در کشور، زیر نظر ستاد بسیج اقتصادی کشور مستقر در نخست‌وزیری چاپ و با همکاری بانک صادرات توزیع می‌شد.
با پایان یافتن جنگ و عادی شدن شرایط اقتصادی کشور، لزوم ادامه فعالیت ستاد بسیج اقتصادی به صورت گسترده منتفی شد و بر همین اساس، وظایف اجرایی این ستاد به وزارت بازرگانی انتقال یافت. از اوایل دهه 1360 تاکنون نیز 13 مرحله کالابرگ منتشر شده است. در همان دهه 1360، مخالفان نظام کوپنی در کشور به‌شدت فعال بودند. عملا دو گروه با این نظام مخالف بودند که هر دو زیر یک چتر علیه نظام کوپنی فعالیت می‌کردند.
گروه اول که صبغه سیاسی هم داشتند، گروه‌هایی بودند که بر چسب راست را داشتند. موتلفه و انجمن‌های اسلامی بازار از عمده‌ترین منتقدان این سیاست بودند. آنها معتقد بودند که این نظام باعث می‌شود دخالت دولت در اقتصاد بیشتر و بیشتر شود و از این رو فعالیت آزاد فعالان اقتصادی را تحت‌الشعاع قرار دهد. گروه دوم هم که اندیشمندان اقتصادی معتقد به نظام بازار آزاد بودند که از نگاه علمی به این موضوع انتقاد داشتند. گروه اول که روزنامه رسالت را راه‌اندازی کردند، احمد توکلی را که از وزارت کار دولت بیرون آمده بود، دبیر اقتصادی این روزنامه کردند.
راه‌اندازی نظام کوپنی را احمد توکلی برای نخستین بار طرح نکرد. پیش از این در مردادماه امسال این صدا برای نخستین بار از سوی مجلس هم به گوش رسید. در مرداد ماه امسال کمیسیون اقتصادی از طرح 9 ماده‌یی سخن گفته بود که نشان می‌داد مطالعاتی برای کوپنی کردن برخی اقلام در سازمان بسیج اقتصادی درحال انجام است که در صورت تصویب نهایی منجر به سهمیه‌بندی کالاهای مصرفی و عرضه آنها از طریق کارت الکترونیک می‌شود.
با آنکه در آن زمان حسن رادمرد، معاون بازرگانی داخلی وزارت صنعت، معدن و تجارت که در مورد بازگشت دوباره کوپن به نظام توزیع اظهار بی‌اطلاعی کرد اما گفته بود در حال حاضر ستاد بسیج اقتصادی وظیفه اجرایی ندارد و فقط برای تسویه حساب‌های گذشته به کار خود ادامه می‌دهد. او نیز در عین حال به انجام برخی مطالعات در این زمینه اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: ستاد بسیج اقتصادی به تازگی مامور انجام تحقیقاتی روی سه کالای اساسی مرغ، گوشت و برنج شده است تا در صورت لزوم به صورت کوپنی توزیع شوند. به گفته او هر زمان نیز که نیاز به ورود کوپن به چرخه توزیع احساس شود به راحتی ستاد بسیج اقتصادی فعال شده و زیرساخت‌های لازم فراهم می‌شود.
↧
صدای پای کوپن می‌آید
↧