در حالی که قیمت بازار غیر رسمی ارز در هفته‌های گذشته به 2700 رسیده بود، صبح دیروز به قیمت 3430 تومان رسید. این افزایش قیمت که از آخرین روز پاییز و با قیمت 3080 تومان آغاز شده بود با گذشت کمتر از یک هفته 400 تومان گران شد.
کارشناسان درخصوص دلایل این افزایش قیمت چند عامل را مطرح می‌کنند و البته همه آنها معتقدند این افزایش قیمت غیرعادی است. در این میان مدیران اقتصادی دولت که در هفته‌های گذشته کاهش ارز در بازار آزاد را ناشی از اعمال سیاست‌های خود می‌دانستند در هفته گذشته و همزمان با اوج گرفتن دوباره قیمت ارز از اظهارنظر خودداری و سکوت کرده‌اند.
برخی نمایندگان مجلس از جمله محمد علیپور، ایرج ندیمی و حمیدرضا فولادگر معتقدند اظهارات نسنجیده مقامات دولتی باعث گرانی ارز در بازار می‌شود. محمد علیپور، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس هم می‌گوید: «با توجه به شرایط بازار ارز، اگر آقایان سکوت کنند، بهتر است، چون این قبیل اظهارنظرها نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند بلکه تبعات ناخوشایندی را هم به‌دنبال دارد.» فولادگر، دیگر نماینده مجلس گفته است: «اظهارات نسنجیده برخی مقامات اجرایی بر نوسانات بازار ارز تاثیر می‌گذارد و متاسفانه نوسانات ارزی بعضا از ناحیه موضع‌گیری‌های مسئولان نیز ایجاد می‌شود.»
آشفته بازار ارز که بیش از یک ماه بود با ثبات نسبی قیمت‌ها روبه‌رو بود، در هفته جاری دوباره روند غیرعادی پیدا کرده است. اگرچه برخی فعالان بازار ارز، افزایش تقاضا - به دلیل روزهای پایانی سال میلادی و افزایش مسافرت‌های خارجی- را از دلایل افزایش نرخ ارز در روزهای اخیر می‌دانند اما افزایش 400 تومانی نرخ ارز در دو، سه روز عادی به نظر نمی‌رسد.
در همین حال، قیمت دلار در بازار غیر رسمی که در چند هفته اخیر در محدوده 3000 تومان تثبیت شده بود، در پایان معاملات روز دوشنبه و صبح دیروز به بیش از 3400 تومان افزایش یافت؛ افزایشی که دوباره بازار دلالان ارز را گرم کرد. اما آلبرت بغزیان اقتصاددان معتقد است، هر چندممکن است برخی بازارگردان‌هایی در بازار ارز باشند که ترتیبی می‌دهند جهش‌های قیمتی پس از گفته‌های مسئولان ارشد اقتصادی دولت صورت گیرد، اما این تنها دلیل نیست.
او می‌گوید: «در واقع گرانی فعلی ارز 3 دلیل عمده دارد. اول اینکه، با رکود بازار طلا در هفته‌های گذشته دلالان بار دیگر متوجه بازار ارز شدند. هر چند این عامل تنها 10 تا 15درصد موثر است. دلیل دوم، تحریم‌های تازه کشورهای متخاصم است که سعی کردند ما را در جهتی قرار دهند که نفت‌مان را با کالا تهاتر کنیم و دلیل سوم، بحث‌های مربوط به رقم دلار در بودجه و کسری بودجه فعلی دولت و عرضه پایین ارز در بازار توسط بانک مرکزی است.»
او در توضیح عامل آخری که ذکر کرده می‌گوید: «کسانی که در حال حاضر ارز در حجم کلان دارند با توجه به نامشخص بودن قیمت دلار در بودجه حاضر نیستند ارز خود را در بازار معامله کنند و منتظرند تا ببینند دلار دولتی چه سرنوشتی پیدا می‌کند و بعد با بالاترین قیمت آن را بفروشند. همین عامل هم باعث گرانی ارز شده است.»
اظهارات نسنجیده برخی مسئولان بر بازار ارز تاثیر می‌گذارد
در همین خصوص محمد علیپور با اشاره به تاثیرات اظهارات نسنجیده برخی مقامات اجرایی بر نوسانات بازار ارز، می‌گوید: «با توجه به شرایط بازار، اگر آقایان سکوت کنند و حرف نزنند، بهتر است، چون با این قبیل اظهارنظرها نه تنها مشکلی حل نمی‌شود بلکه تبعات ناخوشایندی را به‌دنبال دارد.» سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌وگو با مهر تاکید می‌کند: «کسی که جایگاه بالاترین مقام اجرایی کشور را دارد، قطعا باید حواسش به سخنانش و بازتاب آنها باشد.
البته حالا که این حرفا زده شده است و کاری هم نمی‌توان انجام داد اما بهتر است مراقبت‌های بیشتری از سوی مقامات درباره حرفایی که می‌زنند، انجام گیرد.» علیپور ادامه می‌دهد: «مگر یک‌شبه چه اتفاقی رخ می‌دهد که قیمت ارز یکباره افزایش می‌یابد. این افزایش در صورتی منطقی و قابل استدلال است که در شاخص‌های مرتبط تغییراتی رخ داده باشد.»
او دلیل دیگر در این باره را علمی نبودن شرایط حاکم بر بازار عنوان کرد و گفت: وقتی اظهارنظر مسئولی اینچنین بازار را متلاطم می‌کند، این یعنی بازار فاقد مسیر منطقی و حاکمیت شاخص‌های علمی اقتصاد است و بازار با یک فرآیند احساسی عمل می‌کند. از سوی دیگر رئیس کمیسیون ویژه اصل44 مجلس معتقد است که اظهارات نسنجیده برخی مسئولان بر نوسانات بازار ارز تاثیر می‌گذارد.
حمیدرضا فولادگر معتقد است: «در گزارشی هم که توسط کمیسیون ویژه تولید ملی به صحن علنی ارائه کرده بودیم، یکی از موضوعاتی که درباره آن صحبت شده بود، تاثیر اظهارات و برداشت بازار از سخنان مسئولان بوده است.»
فولادگر با تاکید بر اینکه در خصوص نوسانات ارزی و قیمت‌ها در بازار باید تلاش شود تا جو اعتماد عمومی ایجاد شود، افزود: «باید از برخی بی اعتمادی‌ها جلوگیری و این نگاه منفی بازار بازسازی و جبران شود. راهکار اینکه بتوانیم به مسائل ارزی و نوسانات بازار پایان دهیم، ایجاد اعتماد است.
اینکه رئیس‌جمهور درباره مدیریت متمرکز اقتصادی صحبت می‌کند و بر آن تاکید دارد، مسئله‌ای است که ابتدا باید از دولت آغاز شود.» او با تاکید دوباره بر لزوم ایجاد اعتماد عمومی، بیان داشت: «برخی موضع گیری‌ها با واقعیت‌های اقتصادی قابل جمع و بررسی نیست؛ بنابراین باعث می‌شود تا آثار منفی در بازار ایجاد شود.»
از رفتارهای هیجانی در بازار ارز دوری کنیم
اما ایرج ندیمی کمتر از دیگر همکارانش گفته‌های اخیر برخی مقامات را دلیل گرانی ارز می‌داند و می‌گوید: «انتظار می‌رود همه بتوانند در مسائل مختلف اظهارنظر کنند.» عضو کمیسیون اقتصادی مجلس تاکید می‌کند باید از رفتارهای هیجانی و مسائلی که ممکن است در بازار ارز ایجاد التهاب کند، دوری کنیم.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، وجود چنین فضایی را باعث جلوگیری از نفاق و رسیدن طرح‌ها و برنامه‌ها به پختگی می‌داند و تاکید می‌کند: «با اعمال این روش، تضارب افکار ایجاد می‌شود، اما باید قبول کنیم که هر آنچه ما فکر می‌کنیم و مهم می دانیم، ممکن است برای دیگران مهم نباشد.
باید اظهارنظرها و برنامه‌ها با درنظر گرفتن پارامترهای زمان و مکان بیان شود و بر همین مبنا نیز اندازه‌گیری شود.» البته ندیمی تاکید می‌کند: «برخی مسائل که درباره موضوعات اقتصادی گفته می‌شود باید در حیطه اختیارات و وظایف دیده شود. اینکه ما فکر کنیم هرآنچه که می‌خواهیم و می‌گوییم و از نظر ما اهمیت دارد؛ بنابراین باید توسط دیگران نیز با همین نگاه دیده شود، قابل پذیرش نیست.»
راهبری بازار ارز در دستان بانک مرکزی
اما از سوی دیگر سخنگوی مرکز مبادلات ارزی، بدون هیچ واکنشی نسبت به گرانی ارز در بازار آزاد ارز وضعیت ارزی کشور در زمستان امسال را همراه با تقویت بردار عرضه نسبت به تقاضا دانست و گفت: «هم‌اکنون بهرغم وجود شبکه صرافی‌های مجاز، راهبری بازار ارز به دست بانک مرکزی است.»
صمد کریمی در گفت‌وگو با مهر در خصوص پیش‌بینی وضعیت نرخ ارز در زمستان سال‌جاری گفت: «مرکز مبادلات ارزی کشور در راستای مدیریت نرخ ارز در زمستان سال جاری، در یک دامنه مشخص و محدود، با سطح اعتماد بالا رفتار خواهد کرد. با توجه به اینکه برآورد تقاضای ارز در مرکز مبادلات ارزی کاملا مشخص است، بانک مرکزی براساس اصول حرفه‌ای، پیش‌بینی‌های لازم را برای گروه‌های کالایی 3 تا 7 مشخص کرده است.»
کریمی در پاسخ به این سوال که قرار بود مرکز مبادلات ارزی، راهبری بازار ارز را به عهده گیرد، تاکید می‌کند: «میزان عرضه ارز به طور قطع افزایش خواهد یافت، ضمن اینکه از نظر بانک مرکزی، هم اکنون بهرغم وجود شبکه صرافی‌های مجاز، راهبری بازار ارز به دست بانک مرکزی است.»
به گفته کریمی، بر این اساس، با توجه به مشخص بودن بردار تقاضا، عرضه ارز نیز از سوی بانک مرکزی شکل می‌گیرد و به همین دلیل پیش‌بینی می‌شود در زمستان سال‌جاری، اولویت بانک مرکزی تقویت جانب عرضه نسبت به عملکرد سه ماهه قبلی است.
↧
دلایل اوج گیری دوباره قیمت دلار
↧