خریداران «کالاهای لوکس» چه کسانی هستند؟

اعتدال: بر اساس آمارهای منتشر شده در سال جاری دو هزار و پانصد میلیارد تومان بدلیجات وارد کشور شده است. این حجم از واردات کالاهای لوکس در حالی اتفاق می افتد که پیش از این اخبار چهار میلیون دلار عروسک چینی در رسانه ها منتشرشده بود. این آمار و ارقام در کنار واردات 706 میلیون دلاری خودرو های لوکس در 9 ماهه اول سال جاری این سوال را مطرح می کند که با توجه به واقعیت های ملموس اقتصادی این کالاها چگونه خریداری می شوند.

به عقیده کارشناسان بررسی آمارهای موجود (آمارهای بانک مرکزی و مرکز آمار) نشان می دهد ضریب جینی از سال 83 به بعد در حال افزایش بوده و این به معنای توزیع ناعادلانه درآمدهای کشور و عمیق‌تر شدن شکاف غنی و فقیر است، البته مهمترین علت تورم بالا است.

ضریب جینی یک واحد اندازه گیری پراکندگی آماری است که معمولا برای سنجش میزان نابرابری در توزیع درآمد یا ثروت در یک جامعه آماری استفاده می‌شود. این ضریب با نسبتی تعریف می‌شود که ارزشی بین صفر و یک دارد. هر چقدر ضریب جینی نزدیک به عدد صفر باشد، برابری بیشتر در توزیع درآمد را نشان می‌دهد و بالعکس هر چقدر ضریب جینی نزدیک به عدد یک باشد، توزیع نابرابر درآمد را مشخص می‌کند.

مهدی تقوی استاد دانشگاه در گفتگو با فرارو در این خصوص گفت: «در تاریخ اقتصادی ایران پس از انقلاب در دو مرحله ضریب جینی افزایش پیدا کرده است. یکی در میان سال های 68 تا 72 ( طرح تعدیل اقتصادی در دوران ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی) و دیگر در بازه زمانی اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها (در دوران ریاست جمهوری احمدی نژاد).

وی در توضیح این آمار افزود: «این دو طرح توزیع درآمد در کشور را ناعادلانه کردند. به عبارت دیگر میزان درآمدهای یک یا چند گروه در مقایسه با گروه های دیگر به میزان قابل توجهی افزایش داشته است. بنابراین این گروه با توجه به درآمد بیشتر اقدام به خرید کالاهای لوکس می کنند.»

تقوی با اشاره به دهک های پایین و متوسط جامعه گفت: «خرید عروسک های خارجی که قیمت شان  با احتساب هزینه گمرکی رقمی سرسام آور دارند به هیچ وجه در توان خریداران دهک های متوسط به پایین جامعه نیست و تنها چند دهک بالای جامعه می توانند این اجناس را خریداری کنند. این موضوع در مورد خودروهای وارداتی لوکس هم صدق می کند و تنها دهک های بالای جامعه توانایی خرید اینگونه محصولات را دارند، در حالی که دهک های پایین جامعه توان خرید ارزان ترین خودرو های داخلی را هم  ندارند.»

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که با توجه به افزایش نرخ تورم و کاهش قدرت خرید مردم چرا هنوز فروشگاه های بزرگ مملو از مشتری است، گفت: «برای بررسی توان اقتصادی مردم کافی است سری به مناطق جنوبی پایتخت و شهرستانهای کشور بزنید. باید وضع معیشت مردم را در روستاها بررسی کرد. مناطق بالای شهر تهران معیار خوبی برای قضاوت در خصوص وضع معیشت مردم نیست. نمونه مورد بررسی باید معرف تمام جامعه باشد.»

وی با اشاره به کاهش تولید لبنیات در نتیجه کاهش میزان تقاضا از سوی مردم در پی افزایش قیمت این محصولات گفت: «دهک های پایین جامعه در نتیجه کاهش قدرت خرید میزان استفاده از مصرف لبنیات را کاهش داده اند و عوارض این تغییر الگوی مصرف در سال های بعد به صورت هزینه های پزشکی خود را نشان خواهد داد. علاوه بر این کاهش کیفیت تغذیه در آینده منجر به کاهش میزان بهروری در نیروی کار خواهد شد که تاثیرش در تولید پدیدار خواهد شد.»

شاخص های نابرابری توزیع درآمددر مناطق شهری ایران طی سال های اجرای طرح تعدیل اقتصادی