اعتدال: دانشجویان ایرانی که برای ادامه تحصیل به خارج از کشور رفته اند هرگز فکرش را نمی کردند روزی برسد که مجبور شوند لوازم خانه شان را در یک سمساری اینترنتی به فروش برسانند تا بتوانند ارز مورد نیاز تحصیل و زندگی خود را تامین کنند.
لوازم خانه می فروشند تا ادامه تحصیل دهند
سمساری دانشجویی! صفحه تازه ای در یک شبکه اجتماعی. صفحه ای برای فروش لوازم زندگی دانشجویان ایرانی خارج از کشور برای تهیه مخارج تحصیل و زندگی. فروش تخت، صندلی، کمد و انواع خرت و پرت ها حالا تنها راه حل مقابله دانشجوهای ایرانی با بحران های اقتصادی است. افزایش قیمت ارز و نوسان ناشی از تحولات اقتصادی در ایران موجب شده دانشجویان ایرانی به شیوه های جدید دست بزنند تا بتوانند گذران زندگی و خرج تحصیل کنند. شیوه هایی که البته عزت و کرامت آنها را مخدوش می کند. حمایت از دانشجویان ایرانی اما به گفته دانشجویان مقیم خارج از کشور به حداقل رسیده است. اگر حمایتی هم وجود داشته باشد به دانشجویان بورسیه محدود شده و بی‌اعتباری ارزش ریال در کنار بی‌اعتنایی به دانشجویان ایرانی، عزت ایرانی را نشانه رفته است. بروز این وضعیت، از سوی دانشجویان ایرانی محصول شرایط اقتصادی کشور و بی توجهی کنسول‌های ایرانی به دانشجویان وطنی عنوان شده است. شرایط بحرانی تحصیل هزاران دانشجو در کشور هند با بوروکراسی اداری طولانی و نامنظم نمونه این ماجرا است. دانشجویان ایرانی مقیم مالزی نیز وضعیتی به مراتب خطرناک تر از دیگر کشورها دارند. کاهش ارزش ریال و گران شدن هزینه‌ها، تحصیل و زندگی را بر سر دانشجویان ایرانی در مالزی آوار کرده است. بسیاری از آنها درس را نیمه کاره رها کرده و به ایران برگشته یا در آستانه برگشتن اند. با این حال باید به صف دانشجویان شرقی دانشجویان مقیم اروپا را نیز اضافه کرد.
مشکلات ارز دانشجویان خارج از کشور
سحر مقیم کوالالامپور که درسش را پیش از نوسانات ارزی ایران در مالزی تمام کرده می گوید: تاریخ اول مهر ماه سال 89 رینگت (واحد پول مالزی) 342 تومان بود، اول مهر سال 90 شد 412 تومان و اول مهر سال 91 رقم 816 تومان را تجربه کرد که در یکسال دو برابر شده است. وی به افزایش لحظه به لحظه قیمت‌ها اشاره می کند و می افزاید: در این شرایط راهی برای ادامه تحصیل و زندگی برای ما نمی‌ماند. رینگیتی که امروز مثلا 1080 تومان است را باید یا از ایران دریافت کنیم یا دستمزد کار در مالزی است که با محدودیت کار که برای صاحبان سرمایه ایرانی در مالزی به وجود آمده این شرایط سخت و سخت تر شده و اساسا زمینه درآمد برای ما از بین رفته است. به گفته وی اگر دانشجویان مقیم مالزی پولی را که این روزها تهیه می کنند یکی دوسال پیش داشتند، قطعا استرالیا، آمریکا یا کانادا را به جای مالزی برمی‌گزیدند. شرایط روز به روز بر دانشجویان ایرانی سخت تر می شود. کشورهای شرقی مثل مالزی و هند به دلیل پایین بودن هزینه تحصیل برای دانشجویان ایرانی فرصتی مناسب بود تا سر از نمایندگی دانشگاه های معتبر جهان با هزینه ای کمتر در بیاورند اما حالا بخت با آنها یار نیست. سارا. م دانشجوی شهر بنگلور هند در این باره به «قانون» می گوید: افزایش قیمت ارز موجب شده دانشجویان رسماً به روز سیاه بنشینند. ما برای گذران زندگی و خرج تحصیل وادار به کارهای عجیب و غریب شده ایم. به گفته وی بانک ها از پرداخت ارز دانشجویی سر باز می زنند. وقتی برای تحصیل به هند آمدم دلار 1200 تومان بود، اما حالا قیمت‌ها نجومی شده به طوری که خیلی ها مجبورند قید تحصیل را بزنند و به ایران برگردند و یا از راه کارهای خلاف تامین معاش کنند. عباس. خ دیگر دانشجویی که در پونای هند مشغول به تحصیل است می گوید: قطع ارز دانشجویی علاوه بر اینکه مشکلات مالی شدیدی به دانشجویان ایرانی خارج از کشور تحمیل می‌کند، آثار روانی زیادی نیز برایشان در پی دارد. از سویی دغدغه پاس کردن دروسشان به زبان انگلیسی و از طرف دیگر مشکلات نوسان قیمت ارز تعادل روانی آن ها را به هم ریخته به طوری که کسی رویش نمی‌شود که به خانواده‌اش بگوید برایش پول بفرستد.
مشکلات ارزی ناگهانی تحمیل شده است
برای پیگیری مشکلات دانشجویان سری به وزارت علوم و تحقیقات می زنیم تا با مسئولان درباره مشکلات دانشجویان به گفت و گو بنشینیم. مدیر کل اداره کل بورس و امور دانشجویان خارج وزارت علوم که به تازگی به سمت معاون بورس و امور دانشجویان خارجی سازمان امور دانشجویان کشور منصوب شده است، مسئولیت پاسخگویی بسیاری از مشکلات را به وزارت امور خارجه مربوط می داند. حسن مسلمی نائینی در پاسخ می‌گوید: مشکلات ارزی از آبان ماه سال گذشته به صورت ناگهانی به کشور تحمیل شد و از آنجا که محدودیت هایی وجود داشت نتوانستیم به سرعت به درخواست های دانشجویان پاسخ دهیم و شرمنده آن ها شدیم. وی می افزاید: برای سرعت بخشیدن کار، توزیع معرفی نامه های اخذ دلار دانشجویی را به بخش خصوصی واگذار کردیم تا بتوانیم خدمتگزاری بهتری به خانواده ها داشته باشیم به طوری که هم اکنون ده منطقه در تهران و مکان هایی نیز در سایر شهرستان ها به توزیع معرفی نامه دلار اختصاص یافته که اگر نقصی در پرونده دانشجویان نباشد می توانند دلار خود را دریافت کنند ضمن اینکه بازرسانی نیز در نظر گرفته شده که نظارت بر عملکرد موسسات خصوصی داشته باشند و بتوانند از کار آن ها کیفیت سنجی کنند. به گفته وی هم اکنون 39 هزار دانشجو در سامانه “نشا” برای اخذ دلار دانشجویی ثبت نام کرده اند که از این تعداد دو هزار و 269 نفر متقاضی هند هستند. مسلمی نائینی اشاره ای نیز به زمزمه های حذف ارز دانشجویی دارد و می گوید: نباید ارز دانشجویی حذف شود چرا که 85 درصد دانشجویان در مقاطع فوق لیسانس و دکترا مشغول به تحصیل اند و به دلیل فراهم نبودن ظرفیت تحصیل در داخل کشور مجبور به رفتن شده اند و بعد از اتمام تحصیلات تمایل دارند که به کشور بازگردند. وی با تاکید بر اینکه وظیفه وزارت علوم تهیه معرفی نامه به بانک و پرداخت ارز وظیفه بانک مرکزی است خاطر نشان می کند: پیش از مهرماه سال 90، وظیفه پرداخت ارز دانشجویی از سوی پنج نفر از کارشناسان اداره کل بورس انجام می شد اما وزارت علوم، سامانه “نشا” را برای ثبت نام متقاضیان راه اندازی کرد تا کار پرداخت ها آسان تر شود ولی هم اکنون بانک مرکزی مقررات ارزی را تغییر داده و پرداخت ارز دانشجویی پس از تایید وزارت علوم توسط بانک مرکزی صورت می گیرد اما نباید به بهانه برنگشتن دانشجویان به کشور ارز آنها حذف شود.
سناریوی تعریف شده نوسان ارز
قاسم جعفری، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در این باره می گوید: مشکلات دانشجویان خارج از کشور جزئی از کل است چرا که نوسانات ارز همه اقشار جامعه را با مشکل مواجه کرده است. وی معتقد است: «نوسانات ارز سناریوی تعریف شده ای است که باید ریشه ای به آن پرداخته شود. مسائل اقتصادی فرآیند مشخصی دارند اینکه ظرف چند روز اقتصاد کشور به هم می ریزد حتما دست هایی پشت پرده است که باید شناسایی شوند. این نماینده مجلس در مورد رفتار بد سفارتخانه ها و یا پلیس برخی کشورها با دانشجویان ایرانی، می گوید: اگر دیپلمات‌ها و رایزن‌های علمی تعاملات درستی با کشورهای دیگر داشته باشند آنها به خود اجازه نمی دهند که بی حرمتی نسبت به دانشجویان ایرانی داشته باشند. وی تاکید می کند: عزت ایرانیان به خصوص دانشجویان در هر کجای دنیا باید حفظ شود ضمن اینکه اگر ظرفیت دانشگاه ها به گونه ای شود که دانشجویان ما بتوانند در داخل کشور به تحصیل در رشته مورد علاقه خود بپردازند هیچ کس حاضر نمی شود با این شرایط تحقیر آمیز برای تحصیل به سایر کشورها برود.