اعتدال:رهبر معظم انقلاب فرمودند: ما در اسلام، خودمان را بندهى خدا می دانیم؛ اما بعضى از ادیان، مردم و خودشان را فرزند خدا می دانند.
دفتر حفظ و نشر آثار آیتالله العظمی خامنهای بیانات رهبر معظم انقلاب چهارمین نشست اندیشههاى راهبردى را منتشر کرد که در ادامه می آید؛
در اسلام مبناى اصلى آزادى انسان، توحید است. البته دوستان بعضى از موارد دیگر را هم ذکر کردند - آنها هم درست است - اما آن نقطهى کانونى، توحید است. توحید فقط عبارت نیست از اعتقاد به خدا؛ توحید عبارت است از اعتقاد به خدا، و کفر به طاغوت؛ عبودیت خدا، و عدم عبودیت غیر خدا؛ «تعالوا الى کلمة سواء بیننا و بینکم الّا نعبد الّا اللّه و لا نشرک به شیئا».(6) نمی گوید «لا نشرک به احدا» - البته یک جائى هم «احداً» دارد، اما اینجا اعم از آن است - می فرماید: «و لا نشرک به شیئا»؛ هیچ چیزى را شریک خدا قرار ندهید. یعنى شما اگر از عاداتِ بىدلیل پیروى کنید، این برخلاف توحید است؛ از انسانها پیروى کنید، همین جور است؛ از نظام هاى اجتماعى پیروى کنید، همین جور است - آنجائى که به ارادهى الهى منتهى نشود - همه اینها شرک به خداست، و توحید عبارت است از اعراض از این شرک. «فمن یکفر بالطّاغوت و یؤمن باللّه فقد استمسک بالعروة الوثقى»؛(7) کفر به طاغوت وجود دارد، بعدش هم ایمان به خدا. خب، این معنایش همان آزادى است. یعنى شما از همهى قیود، غیر از عبودیت خدا، آزادید.
بنده سالها پیش در نماز جمعهى تهران، ده پانزده جلسه راجع به همین بحث آزادى صحبت کردم؛ آنجا به یک مطلبى اشاره کردم و گفتم ما در اسلام، خودمان را بندهى خدا می دانیم؛ اما بعضى از ادیان، مردم و خودشان را فرزند خدا می دانند. گفتم این یک تعارف است؛ فرزند خدا هستند و غلام هزاران انسان، غلام هزاران شىء و شخص! اسلام این را نمی گوید؛ می گوید فرزند هر کس می خواهى، باش؛ فقط باید غلام خدا باشى، غلام غیر خدا نباید باشى. عمده معارف اسلامى که در باب آزادى وجود دارد، ناظر به همین نکته است.