اعتدال: تنها 5 روز تا شهرآورد 76 تهران باقی مانده است و همه از داور این بازی حرف می‌زنند و سعی می‌کنند نام او را حدس بزنند اما آن چه داور داربی باید بداند این است که قضاوت او در این بازی مهم - خوب یا بد - ملاکی برای قضاوت درباره داوران ایرانی خواهد بود.
به گزارش ایسنا، تنها پنج روز تا شهرآورد بزرگ و سنتی پایتخت زمان باقی مانده و در این مدت حدس و گمان‌های زیادی درباره داور این بازی مطرح می‌شود. این بازی را نیز مانند چندین داربی گذشته یک داور وطنی قضاوت می‌کند. این در حالی است که در فصل دوازدهم هم مانند فصول گذشته انتقادهای زیادی از داوران شده است؛ انتقادهایی که گاهی درست و گاهی هم نادرست و مغرضانه بوده‌اند.
در این گزارش تلاش شده که عملکرد داوران فوتبال کشور در فصل جاری بررسی شود تا نقاط ضعف و قوت‌شان آشکار شود. به این منظور گفت و گویی با سه تن از کارشناسان داوری کشور انجام شده است که در ادامه می‌خوانید:
حسین عسگری رییس دپارتمان داروی فوتبال، رضا غیاثی عضو کمیته داوران فدراسیون فوتبال و پرویز سیار پیشکسوت داوری سه کارشناسی هستند که در این گزارش با آنها گفت‌وگو شده است.
** اشتباه‌های فاحش داوران برجسته
پرویز سیار که به گفته خودش تنها در روزهای تعطیل می‌تواند فوتبال تماشا کند و به همین دلیل فقط حدود یک سوم بازی‌ها را دیده است از اشتباه‌های فاحش چند تن از داوران برجسته فوتبال در چند بازی گذشته سخن می‌گوید. سیار معتقد است که فوتبال ایران چهار یا پنج داور «برجسته، شجاع و با شرف» دارد که در چند هفته گذشته مرتکب اشتباه‌های بزرگی شده‌اند. این پیشکسوت در این رابطه به ایسنا می‌گوید: به یکی از این داورها زنگ زدم تا درباره اشتباهش با او صحبت کنم. این داور اگر عالی قضاوت کند و من از او تعریف کنم، سایرین می‌گویند چون رفیقش هستم، تعریف کرده‌ام و این مساله برای خودش خوب نیست بنابراین در رسانه‌ها از او تعریف نمی‌کنم. این داور که همان سیعد مظفری‌زاده است، در بازی پرسپولیس و نفت تهران در جام حذفی یک پنالتی 100 درصد را برای قرمزها نگرفت. من تعجب کردم که چطور آن صحنه را ندیده است. به او زنگ زدم و گفتم که می‌دانم تو فیلم بازی‌هایت را ضبط می کنی تا دوباره آنها را بررسی کنی. از او پرسیدم که آن صحنه پنالتی بود یا نه؟ و او خیلی شرافتمندانه گفت که پنالتی بود، ولی او ندیده است. به او گفتم که تو موظف هستی اگر کسی به تو زنگ زد بگو که اشتباه کرده‌ای و سعی نکن کارت را توجیه کنی و نباید فکر کنی که با این کار آبرویت می‌رود.
** رییسی که به اشتباهات داورانش اقرار می‌کند
سیار در ادامه به مجله‌ای آلمانی اشاره می‌کند که هر ماه به دستش می‌رسد. او می‌گوید: در این مجله، رییس کمیته داوران فدراسیون فوتبال آلمان، دو صفحه مطلب نوشته و گفته است که داوران آلمانی در هر فصل چه اشتباه‌هاتی را مرتکب شده‌اند و این که برای کم کردن اشتباه‌ها چه کار باید کرد. به هر حال فوتبال ورزشی است که تعداد زیادی ورزشکار را در یک محیط مشخص جمع می‌کند و گاهی می‌شود که 21 بازیکن در محوطه جریمه گرد هم می‌آیند. به همین دلیل داوری فوتبال هرگز بی‌اشتباه نبوده و نخواهد بود اما خوشبختانه این اشتباه‌ها بین تیم‌ها تقسیم می‌شوند و داوری بدشانس است که در یک بازی چند اشتباه به ضرر یک تیم انجام می‌دهد. خلاصه کلام این که وقتی رییس کمیته داوران یک کشور این گونه از اشتباه‌های داورانش حرف می‌زند، داوران بیشتر به سمت کم کردن اشتباه‌هایشان حرکت می‌کنند.
** کاندیدای حضور در جام جهانی و اشتباه‌های فاحش
پرویز سیار همچنین از علیرضا فغانی به دلیل چند اشتباه تاثیرگذارش گله می‌کند. او به ایسنا می‌گوید: فغانی که به امید خدا در جام جهانی هم حضور خواهد داشت، یکی از برجسته‌ترین داوران ایران است، اما در چند بازی گذشته‌اش مرتکب چند اشتباه فاحش شده است. همین طور محسن ترکی در بازی استقلال و مس، پنالتی واضح مدافع آبی‌ها را ندید. در آن صحنه، مدافع دستانش را بالا برده و توپ را لمس کرده بود و هیچ کس نمی‌تواند مدعی شود که پنالتی نبوده است. دست یک فوتبالیست در حالت طبیعی مانند یک دونده باید در کنار بدن یا روی سینه باشد، نه این که بالا برود. مثلا بازیکن هنگام ضربه ایستگاهی حریف یا کرنر، در کنار دیرک می‌ایستد و دستش را به آن تکیه می‌دهد. در این لحظه اگر توپ به دست وی برخورد کند و درون دروازه نرود، ممکن است بگویند که توپ به دستش خورده، نه دست به توپ! در حالی که آلمانی‌ها معتقدند که بازیکن در چنین حرکتی «نیت پنهانی» داشته است و بنابراین داور باید پنالتی اعلام کند.
** هر دو هفته یک بار، یک کلاس داوری
سیار که مدتی را به عنوان داور و مدرس داوری در آلمان به سر برده، می‌گوید: در آلمان هر دو هفته یک بار کلاس داوری داشتیم و در هر کلاس، داوران یا پیشکسوتان درباره مسایل مختلف سخنرانی می‌کردند. البته ممکن است فدراسیون ما پول کافی برای برگزاری مستمر کلاس داوری نداشته باشد. در آلمان این گونه بود که هر دو هفته یک بار یک رستوران را به مدت چند ساعت اجاره می‌کردیم و داوران به همراه همسران خود در آنجا حضور پیدا می‌کردند. در آن مراسم هم ناهار را دور هم می‌خوردیم و هم داوران از تجربه خود صحبت می‌کردند. من هم چون بیشتر اهل مطالعه بودم همیشه جزو سخنرانان بودم.
** اشتباه شجاعانه!
سیار در ادامه به مورد مهمی اشاره می‌کند و می‌گوید: اگر داوری در میانه زمین یک خطای پشت پا را نگیرد خیلی مهم نیست. آنچه بیش از هر چیز مهم است، خطاهای تاثیرگذاری مثل پنالتی است. متاسفانه داوران ما در خیلی از این صحنه‌ها، مانند همانی که مظفری زاده در بازی پرسپولیس و نفت ندید، فاصله زیادی با صحنه خطا دارند.
نکته مهم دیگری که باید به آن اشاره کرد، تصمیم شجاعانه داوران است. ممکن است داوری در یک صحنه اشتباه کند، اما تصمیمش شجاعانه باشد. مثلا ترکی در بازی ژاپن و سوریه خطای دروازه‌بان را گرفت و او را اخراج کرد و یک پنالتی هم برای حریف گرفت، این‌ها در حالی بود که مهاجم در آفساید صاحب توپ شده بود! در آن صحنه توپ بین سه بازیکن درگیر شد و در نهایت مهاجم سوریه توپ را زد و به هم تیمی‌اش که در آفساید بود رساند، کمک داور پرچم زد، اما ترکی دستور به ادامه بازی داد و در نهایت پنالتی گرفت و دروازه‌بان ژاپن را اخراج کرد. او به کمکش گفته بود که «من در یک متری ندیدم آفساید باشد تو چطور از 40 متری دیده‌ای؟» من هم بعد از این که هشت بار صحنه آهسته را دیدم فهمیدم که ترکی اشتباه کرده است. نکته اینجاست که ترکی بین دو تصمیم – این که آفساید بگیرد و همه چیز تمام شود یا پنالتی بگیرد و دروازه‌بان را اخراج کند – دومی را انتخاب کرد و استدلالش هم این بود که نزدیک صحنه بوده است. این تصمیم ترکی با این که اشتباه بود، اما شجاعانه بود.
** عملکرد داوران رضایت بخش بوده است
حسین عسگری، رییس دپارتمان داوری فوتبال معتقد است که داوران در فصل جاری، تاکنون خوب کار کرده‌اند و به جز چند اشتباه تاثیرگذار ، مورد خاصی در کارشان نبوده است. او به ایسنا می‌گوید: اشتباه داوری مختص ایران نیست، اما با توجه به آمار و گزارش‌ها، عملکرد داوران ما تا این جای فصل خوب بوده است. ما به عنوان تشکیلات داوری یک سوی مساله هستیم و خود داوران سوی دیگر آن. آنها باید خود را به شرایط آرمانی برسانند. به هر حال اشتباه همیشه هست. همان طور که فغانی و ترکی، دو داور خوب ما در همین هفته گذشته اشتباه‌های تاثیرگذاری داشته‌اند.
** ارسال کلیپ به داوران
رییس دپارتمان داوری فوتبال همچنین می‌گوید که این دپارتمان برای کم کردن میزان اشتباه داوران، اقدام جدیدی را شروع کرده است. او می‌گوید: فردای روز بازی‌ها ، فیلم آنها را بررسی می‌کنیم و تمام نقاط مهم آن، چه تصمیم‌های درست و چه اشتباه داوران را استخراج می‌کنیم و به صورت یک کلیپ به همراه توضیح برای آن داور می‌فرستیم. در این صورت داوران به خوبی عملکرد خود را می‌سنجند. این کار جدیدی است که زحمتش به گردن نوید مظفری است. در مرحله بعدی هم قرار است که در آینده برای هر هفته یک کلیپ کلی تهیه کنیم و برای همه داوران بفرستیم.
** روند رو به رشد داوری در ایران
رضا غیاثی هم به عنوان یکی از اعضای کمیته داوران فدراسیون فوتبال معتقد است که داوری فوتبال در ایران روندی رو به رشد داشته است: داوری ما روز به روز به جلو گام برمی‌دارد و مخصوصا داوران جوان خیلی بهتر از قبل کار می‌کنند. ضمن این که سیستم جدیدی که در کمیته داوران به راه افتاده و ابلاغ‌ها از طریق ایمیل به داوران می‌رسد، کار را سرعت داده است.
عضو کمیته داوران فدراسیون فوتبال در ادامه به ایسنا می‌گوید: کارهایی مانند ارسال ابلاغ‌ها از طریق اینترنت و بررسی فیلم بازی‌ها و تهیه کلیپ از نکات مثبت و منفی آنها و فرستادن آن کلیپ‌ها برای داوران کارهایی است که دنیا برای پیشرفت داوری‌اش انجام می‌دهد. ما هم به یاری خدا با انجام این قبیل کارها رو به جلو حرکت می‌کنیم.
*** توصیه به داور داربی
پرویز سیار «حفظ تمرکز» را به عنوان توصیه‌ای به داور داربی مطرح می‌کند و می‌گوید: این بازی خیلی خاص است و به دلیل سابقه اجتماعی، سیاسی و غیره دارای حساسیت بالایی است و تمرکز زیادی را می‌طلبد. خوشبختانه کمیته داوران، داور داربی را تا یک روز مانده به داربی معرفی نمی‌کند، چون در غیر این صورت تلفن‌ها و تقاضایی از سوی این و آن به داور می‌شود که من به خوبی از آنها آگاهم چون خودم دو بار این بازی را قضاوت کرده‌ام. حتی یک بار جنجال شد و ما را به صورت مخفیانه و با آمبولانس از استادیوم خارج کردند.
** داور چهارم به جای خوش و بش به داور کمک کند!
سیار همچنین می‌گوید: داور چهارم می‌تواند خیلی در عملکرد تیم داوری تاثیر داشته باشد. داور چهارم مانند یک کمک داور می‌تواند در تشخیص صحنه‌ها به داور کمک کند. متاسفانه داوران چهارم ما در بیشتر اوقات بازی پشت به زمین هستند و با عوامل تیم‌ها خوش و بش می‌کنند! داور چهارم باید به داور کمک کند. مثلا صحنه‌ای را که در فینال جام جهانی 2006 رخ داد و زیدان با سر به سینه ماتراتزی کوبید، داور چهارم به داور اطلاع داد.
** داور داربی به توصیه نیاز ندارد
حسین عسگری بر خلاف سیار، معتقد است که داور داربی بسیار با تجربه و آگاه از مسایل است و نیازی به توصیه وی ندارد. او می‌گوید: دپارتمان مطمئنا بهترین گزینه را برای داربی انتخاب می‌کند و آن داور هم یقینا تجربه چندین ساله دارد و خوب می‌داند که حساسیت بازی چقدر است، اما نکته مهم این است که اعضای تیم‌ها در برگزار شدن مطلوب بازی خیلی می‌توانند نقش داشته باشند. همان طور که داوران به خود اجازه نمی‌دهند در کار تیم‌ها دخالت کنند، آنها هم باید این حق را به خود ندهند که در امور مربوط به داوران دخالت کنند. بازیکنان و مربیان هم باید در طول بازی تلاش کنند تا رفتار تحریک آمیزی نشان ندهند چون هواداران از خیلی از صحنه‌ها عبور می‌کنند و اعتراض نمی‌کنند مگر این که ببینند بازیکن یا مربی تیم‌شان در حال اعتراض کردن است.
** داربی، تافته جدا بافته است!
غیاثی درباره انتخاب داور داربی گفت: خیلی‌ها می‌گویند این بازی هم فقط سه امتیاز دارد و مانند بقیه بازی‌هاست ولی من معتقدم که این بازی تافته جدا بافته است و حساسیت بالایی دارد. دپارتمان داوری علاوه بر توانایی فنی داوران باید نکات دیگری را نیز برای انتخاب داور داربی در نظر بگیرد. مثلا نحوه قضاوت آن داور در بازی‌های گذشته دو تیم سرخ و آبی در طول فصل جاری، نظر تیم‌ها و تماشاگران نسبت به داور و همچنین اخلاق خود داور از نکاتی هستند که باید مورد بررسی قرار بگیرند. برخی داوران با رفتارشان برای خود مشکل می‌آفرینند و بر عکس برخی دیگر با عملکردشان جو را آرام می‌کنند. امیدوارم بهترین گزینه برای این کار انتخاب شود.