طرح هدفمندی، تهدیدها را کاهش داد

محمد حسین فرهنگی، نماینده مردم تبریز و عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی
عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی، در گفتگوی اختصاصی با شبکه العالم، مهمترین موضوعات سیاسی و اقتصادی روز کشور، از جمله اجرای طرح هدفمندی یارانه ها و تحریم های غرب علیه نظام جمهوری اسلامی را مورد بررسی قرار داد.

دکتر محمد حسین فرهنگی، عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی با حضور در برنامۀ "من طهران"، پیرامون تحولات اخیر سیاسی و اقتصادی در کشور و نشست مشترک روز گذشته مجلس و دولت، اظهار داشت:

بحث هایی که بین پارلمان و دولت در جریان است، مانند همه مذاکرات گذشته، بحث های کارشناسی است؛ یعنی بحث درباره آن است که در مقطع خاص فعلی، از نظر اقتصادی کدام روش کارامدتر است و کدام اقدام موثرتر است. همچنین در راستای استفاده از فرصت هایی که تهدیدها به وجود می آورند، و نیز در راستای توسعه صادرات و تقویت تولید داخل و خودکفایی بیشتر، گفتگو می کنیم. البته در روش ها گاهی اختلاف نظرهایی وجود دارد که بحث های اخیری که میان مجلس و دولت بوده، عمدتا در روش های کارشناسی است که امیدواریم در مراحل آتی به تفاهمات بهتری هم برسیم.

دیدگاه مجلس درباره مرحله دوم طرح هدفمندی

عضو هیئت رئیسه مجلس، درخصوص دیدگاه نمایندگان ملت پیرامون اجرای مرحله دوم  طرح هدفمندی پرداخت یارانه ها، گفت:

در مرحله اول که اجرای آن را در حدود دو سال قبل شروع کردیم، هم دستاوردها و آثار مثبت و هم محدودیت ها و مشکلاتی داشتیم. اصرار مجلس در این مرحله بر این است که حتما به تجارب گذشته توجه شود و به جای تاکید ویژه بر توزیع منابع مالی بین اشخاص، بر تقویت نهادهای مختلف در حوزه های اقتصادی و عمرانی تاکید شود و حمایت ها - همان طور که از عنوان این طرح مشخص است- "هدفمند" گردد. یعنی به سمت نیازها و مطلوبیت های جدی تر در جامعه سوق داده شود.

به گفتۀ فرهنگی، مجموع این اقدامات می تواند حاصلی در راستای پیشگیری از آسیب پذیری ها و جلوگیری از مشکلات و گسترش بعضی از ناهنجاری ها باشد. البته دولت نظر متفاوتی دارد و به اجرای سریع بقیه مراحل به صورت یکجا معتقد است و ادعا دارد که مشکلات را هم حل می کند، در حالی که در صورت وقوع چنین اتفاقی افزایش شدید قیمت حامل های انرژی و در نتیجه آن افزایش قیمت محصولات تولیدی بخش های مختلف و خدماتی که به آن ها مربوط است را به دنبال خواهد داشت.

به عنوان مثال در حمل و نقل بار مشکلاتی جدی پدید خواهد آمد و در حوزه های مختلف دیگر هم تاثیر خواهد گذاشت. افزایش هزینه های حمل و نقل می تواند به افزایش قیمت محصولات در حوزه های مختلف منتهی شود. افزای قیمت مواد اولیه و بالا رفتن نرخ تورم، با هم ترکیب می شود و تاثیرات منفی زیادی خواهد داشت. این بحث ها ادامه دارد.

طبق قانون هدفمند سازی یارانه ها پیش بینی شده که همه این تصمیمات، در قانون بودجه سالانه متمرکز شود و ما منتظریم دولت قانون بودجه را که با تاخیر هم به مجلس ارسال می شود، سریع تر به مجلس ارسال کند. هر طرحی در لایحۀ بودجه درباره هدفمند سازی یارانه ها مطرح شود، با حضور نمایندگان دولت کارشناسی می شود و تصویب خواهد شد و تصویب آن به منزله مجوزی است به دولت، برای محدوده ای از اقداماتی که باید عمل کند.

فرهنگی در ادامه، درخصوص "ممنوعیت اجرای مرحلۀ دوم طرح هدفمندی" که دو ماه پیش در مجلس به تصویب رسیده بود، گفت:

آن چه در مجلس تصویب شد فقط برای سال 1391 هجری شمسی بود، یعنی اجرای این طرح فقط برای ماه های باقی مانده از امسال ممنوع شد تا مرحله دوم بدون کار کارشناسی بیشتر انجام نشود. لذا از فروردین سال 92 هیچ مشکلی وجود ندارد و دولت می تواند در لایحه بودجه پیش بینی کند و از سال بعد هم هر آن چه به تصویب می رسد، همان را عمل و اقدام می کند.

طرح های دولت برای رهایی از اقتصاد متکی به نفت

نماینده مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی، در ادامه پیرامون سخنان رییس جمهور در مجلس مبنی بر ضرورت حل ریشه ای و پایه ای معضل اقتصاد ایران و رهایی یافتن از اقتصاد متکی به نفت، گفت:

در قوانین مختلف، از جمله قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مواردی مانند استقلال بودجه جاری از درآمدهای نفتی و نظایر آن، پیش بینی و ابلاغ شده و این دستور و حکم قانونی دارد و رئیس جمهور هم موظف به اجرای آنهاست. اتفاقا محدودیت هایی که در ورود ارز به کشور و موارد دیگر ایجاد شده، این امر را تسهیل می کند، یعنی می شود با سرعت بیشتر و برنامه ریزی متناسب، به این اهداف هم دست پیدا کرد.

اما ایرادی که در مجلس و خارج از مجلس به برخی از صحبت های ایشان وارد شده این است که بعضی از ایده هایی که ایشان مطرح می کند، با مدت باقی مانده از این دولت متناسب نیست. این دولت نهایتا چند ماه فرصت دارد. چند ماه از این جهت عرض می کنم که حتی در ماه های پایانی دولت نمی تواند خیلی به بحث های جدی اقتصادی و .. وارد شود، زیرا درگیر برگزاری انتخابات و مقدمات آن خواهد شد. بنابراین، ایده های مطرح شده باید ایده های چندماهه باشند، نه ایده هایی که به دولت های بعدی و فرصت های بعدی منتهی می شود. چون قطعا دولت جدید می آید و روشی را اتخاذ می کند که خود از پیش آن ها را برای مردم توضیح داده و بر پایه آن توانسته رای آن ها را اخذ کند.

ارزیابی مجلس از اجرای مرحله نخست هدفمندی یارانه ها

فرهنگی در ادامه، با اشاره به دستاوردهای مرحله نخست طرح هدفمندی یارانه ها گفت: جنبه های مثبت این طرح بسیار و فراوان بوده، از جمله برجسته ترین آن ها کاهش شدید مصرف در حوزه های مختلف است. هدفمند کردن یارانه ها و اقداماتی که در نظام جمهوری اسلامی ایران در این جهت انجام شد، موثر بود و نرخ رشدی که در مصرف فراورده های نفتی و حامل های انرژی و برق و سایر اقلام داشتیم، اکنون نه تنها کند شده، بلکه رشد منفی هم پیدا کرده یعنی مصرف ما در سال های اخیر به دوسوم مصرف گذشته کاهش یافته، در حالی که می توانست دو برابر رشد داشته باشد. لذا در این جهت حتما موفق بوده و آثار برجسته ای داشته و کشور را از این جهت از فشارها و تهدیدها مصون کرده است.

از سوی دیگر، آثار تورمی و مسائل دیگر این طرح هم بعضا از گذشته قابل پیش بینی بود. تقویم و زمان بندی مجلس برای اجرای طرح، در قانون پیش بینی شده و برای کل اجرا پنج سال قرار داده شده و تاکید هم شده که به صورت تدریجی این کار انجام بگیرد و معنی تدریج، اجرای یکباره نیست. حداقل در این پنج سال، این طرح می توانست مثلا در سه مرحله انجام شود. لذا برای مرحله بعدی هم پیشنهاد ما، اجرای بخشی از آزادسازی قیمت ها و در کنار آن تامین حمایت های مورد نیاز جامعه است.

تاکید مجلس بر زمان بندی دقیق اجرای طرح هدفمندی

عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی سپس با اشاره به فرصت چند ماهۀ دولت فعلی، در بارۀ عدم تناسب مدت زمان برای اجرای مرحله دوم طرح گفت: با توجه به مدت کوتاه باقی مانده از دوره فعلی ریاست جمهوری، ما حکم دیگری هم در قانون داریم و آن تصویب هر مرحله در بودجه سنواتی است. آن بخشی که مجلس در دوره قبل تصویب کرد، دولت عملا نتوانست اجرا کند و در ماه های پایانی سال هم از اجرای آن منع شد، لذا اگر دولت در قانون بودجه و لایحه ای که به مجلس تقدیم می کند، برای این موضوع پیش بینی مشخصی انجام داده باشد، طبعا مجلس هم بررسی می کند و اگر تصویب شد، به هر میزان که لازم باشد، نه تنها دولت فعلی بلکه دولت بعدی هم موظف خواهد بود که آن را عملی کند. به هر میزانی که این دولت فرصت پیدا کند، اجرا می کند و بقیه اش را دولت بعد ادامه می دهد. همه این ها منوط به این است که ردیف هایی که پیش بینی شده و بیانگر حجم عملیات اجرایی است، در قانون بودجه آمده باشد و به تصویب نمایندگان مجلس برسد.

طرح های مجلس برای کاهش تورم و حمایت از تولید

فرهنگی در ادامه و در پاسخ به پرسشی دربارۀ طرح های مجلس برای کاستن از پیامدهای منفی اجرای طرح هدفمندی یارانه ها، از جمله تورم و کاهش تولید، اظهار داشت:

دو موضوع تورم و بحث حمایت از تولید از موضوعاتی است که به تبع افکار عمومی، همیشه مورد تاکید نمایندگان مردم بوده است و این دو گاهی با یکدیگر ارتباط دارند، یعنی اگر هزینه های تولید کاهش پیدا کند، در تورم اثر دارد و اگر تورم کنترل شود، در تولید و توسعه تولید و امکان تامین مایحتاج تولید کنندگان موثر است. اتفاقا یکی از عللی که در بحث هدفمندی یارانه ها مورد توجه و تاکید است، همین موضوع دوگانه تورم و تولید ملی است. ما اگر بخواهیم در برابر فشارهای خارجی موفق و سربلند بیرون بیاییم، لازمه آن توسعه تولید و حل مشکلات و موانع تولید و حل مسائل آن در کنار ثبات قیمت ها است که البته در مقابل این یک نظر  کارشناسی وجود دارد که بر اساس آن، همبستگی مستقیم میان ثبات قیمت ها با حذف یارانه ها وجود دارد. این هم تا حدودی قابل قبول و پذیرش است. لذا از ترکیب این ها باید به یک راه حل مشخصی رسید که همه اهداف را بتواند در کنار هم تامین کند.

علل مخالفت مجلس با برداشت از ذخیره ارزی

نماینده مجلس شورای اسلامی درباره مخالفت مجلس با برداشت 7 میلیارد دلار از صندوق ذخیره ارزی فرهنگی گفت: در واقع مجلس با این کار مخالف نیست، بلکه قوانین مصوب گذشته با آن مخالف است. در قانون برنامه پنجم که از قوانین مهم و بالادستی کشور است، با نظر مساعد دولت تصویب شد که 20 درصد از منابع و درآمدهای نفتی به تولید و بخشهای تولیدی اختصاص یابد، سیاستگذاری شده که چه میزان ریالی در خدمت کشاورزی و چه میزان ارزی در خدمت همه بخشها باشد. لذا اگر چنین مبنایی را به عنوان مبنای قانونی بپذیریم، طبیعتا نمی شود این منابع را که جزو بودجه دولت نیست و خارج از آن می باشد، در داخل بودجه  دولت آورد و آن را هزینه کرد.

ادعای کاخ سفید دربارۀ تاثیر تحریم ها

فرهنگی درباره دیدگاه سردمداران کاخ سفید که سخنان احمدی نژاد در مجلس را نشانه تاثیر فشار تحریمها علیه ایران دانسته اند، افزود: کاخ سفید در راستای سیاست های خصمانه اش سعی می کند هر آنچه را که در جهت تضعیف مردم ایران و جمهوری اسلامی قرار دارد، بزرگنمایی کند. در صحبت های رییس جمهور چنین فرازی وجود نداشت؛ برعکس، ایشان می گفت که روش مناسبتر برای مقابله با فشارهای موجود چیست. البته ممکن است نظرات مخالفی در مجلس شورای اسلامی وجود داشته باشد، اما آنچه قابل تامل است این که در فشارهای وارده از سوی غرب (به ویژه آمریکایی ها) علیه جمهوری اسلامی ایران، آثار مثبتی از جمله خودکفایی بیشتر کشور، برای مردم ایران قابل دستیابی است. ما در سالهای گذشته در عرصه های اقتصادی، نظامی، صنعتی و کشاورزی دستاوردهای بزرگی کسب کردیم. در حوزه های علمی و فناوری به پیشرفت های مهمی دست یافتیم. لذا می تواند فرازی برای توسعه این دستاوردها باشد. اکنون کشورهای مختلف از ایران درخواست تکنولوژی و اعزام نیروی فنی می کنند. اینها نشان می دهد ملت ایران وارد این عرصه شده و فشارها می تواند روند مزبور را تسریع نماید. البته در کنار آن محدودیتهایی را برای ما به وجود آورده، اما برای خود آنها نیز باعث ایجاد محدودیت شده است، در سالها و ماه های اخیر شاهد اعتراضاتی به مراتب بسیار وسیعتر از آنچه در ایران رخ داد، در کشورهای اروپایی بودیم، و این اشکالات باعث آسیب هایی به آنها شد. همچنین این که اهداف آنها از این تحریم ها تامین شده باشد، قابل بحث است.

نگرانی غرب از تاثیر ایران در منطقه و جهان

عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی در پاسخ به پرسشی پیرامون ادعای غرب مبنی بر نگرانی از برنامه هسته ای جمهوری اسلامی ایران، تصریح کرد:
در مساله هسته ای نه ما و نه غربیها سخن تازه ای نداریم، ما ثابت کردیم که در حوزه استفاده صلح آمیز از فناوری هسته ای قدم برمی داریم، امری که مطابق با معاهده ان پی تی بلکه در راستای آن است.
چون آژانس دو ماموریت دارد، یکی مقابله با استفاده از سلاح اتمی و دیگری حمایت از استفاده های صلح آمیز از این انرژی. ما در هر دو جهت قدم برداشته ایم. ادعاهای نادرست از سوی غربیها بارها مطرح شده اما بعدها مشخص شد غیرواقعی است، در حال حاضر این سخنان تکرار می شود، اما مخالفت آنها با ایران به خاطر بحث هسته ای نیست، بلکه احساس می کنند ایده های ملت ما در انقلاب های منطقه مستقیما تاثیر داشته است، لذا متاسفانه از این شیوه ها استفاده می کنند.